De 10 meestgestelde vragen over vers koken in de langdurige zorg
Interview met Ellen Willemsen, consultant Smaakchef en voorheen onderzoeksstagiaire bij Albron
Vers koken in de langdurige zorg: het klinkt eenvoudig, maar roept in de praktijk veel vragen op. Is het haalbaar binnen het budget? Hoe zit het met voedselveiligheid? En vooral: wat levert het op voor bewoners én zorgteams?
We spraken hierover met Ellen Willemsen, consultant Zorg bij Smaakchef. Ellen combineerde haar wetenschappelijke achtergrond met ervaring op de werkvloer en onderzocht de ervaring van versbereide maaltijden en kant-en-klare maaltijden en de relatie met emotioneel welzijn. In dit interview deelt ze haar inzichten én antwoorden op veelgestelde vragen.
Even voorstellen
“Ik ben Ellen Willemsen en ik werk als consultant Smaakchef bij Albron. Mijn achtergrond ligt in de voedingswetenschappen; ik rondde mijn master Health Food Innovation Management af met een onderzoek bij Albron. Daarin onderzocht ik de verschillen tussen versbereide versus kant-en-klare maaltijden en de relatie met emotioneel welzijn van bewoners. Ook werkte ik als voedingsassistente in het Radboudumc en deed ik ervaring op tijdens mijn stage in het Ziekenhuis Gelderse Vallei.”
1. Waarom is de warme maaltijd zo belangrijk voor bewoners in de langdurige zorg?
“Voor veel bewoners is het eetmoment hét hoogtepunt van de dag. In een omgeving waarin ze veel regie moeten loslaten, blijft eten iets waar ze wel invloed op kunnen uitoefenen. Die autonomie is belangrijk en verdient aandacht.”
2. Waarom heeft vers koken zo'n positieve impact op bewoners?
“Het prikkelt de zintuigen. De geur van eten - denk aan gebakken ui en knoflook - roept herinneringen en emoties op. Bewoners worden nieuwsgierig, komen naar de keuken, maken een praatje. Die beleving is veel belangrijker voor het emotioneel welzijn dan de smaak alleen. Mijn onderzoek liet zien dat de hele beleving rondom de warme maaltijd, inclusief geur en betrokkenheid, een sterkere relatie hebben met welzijn dan waardering van de smaak.”
Wil je meer weten over het onderzoek naar de ervaring van vers koken versus kant-en-klare maaltijden? Lees het in de whitepaper.
“De geur van eten - denk aan gebakken ui en knoflook - roept herinneringen en emoties op.”
- Ellen Willemsen, consultant Smaakchef
3. Wat zijn de voordelen van vers koken voor de zorg?
“Vers koken stimuleert interactie met bewoners. Dat is waardevol. Zorgmedewerkers ervaren vers koken ook vaak als prettiger dan het werken met kant-en-klare maaltijden. Je zou denken dat die laatste makkelijker zijn, maar in de praktijk geven medewerkers juist aan dat vers koken soepeler verloopt.”
4. Is vers koken haalbaar in kleinschalige woonvormen zonder professionele keuken?
“Absoluut. Je hebt geen grootkeuken nodig. Grote pannen, krachtige pitten, goede afzuiging, een oven en een aparte opslagruimte. Dat is de basis. Veel kleinschalige woonvormen redden het daar prima mee.”
5. Is vers koken financieel haalbaar binnen het zorgbudget?
“Zeker. Ingrediënten voor verse maaltijden zijn goedkoper dan kant-en-klare opties. Vers koken voorkomt ook verspilling, omdat er beter naar de wens van de bewoners gekookt kan worden. Onderzoek laat ook zien dat verspilling bij kant-en-klare maaltijden groter is. Die kosten zie je vaak pas later, maar ze zijn er wel. Wat ik zelf ook interessant vond, was dat medewerkers aangaven dat er minder drinkvoeding werd gegeven aan bewoners sinds er vers gekookt werd, omdat er beter gegeten werd. Hier is geen vervolgonderzoek aan gegeven, maar klinkt ook wel logisch.”
6. Hoe garandeer je voedselveiligheid en hygiëne bij vers koken op locatie?
“Voedselveiligheid is essentieel. Medewerkers zijn vaak bekend met HACCP, maar het is belangrijk dat ze hierin blijvend getraind en begeleid worden. Zeker als koken niet hun primaire taak is.”
7. Hoe zorg je voor voldoende variatie in het menu?
“Laat bewoners meedenken. Zij weten wat ze lekker vinden en kunnen suggesties doen. Het betrekken van bewoners vergroot hun welzijn en zorgt voor trots. Mocht een bewoner zich niet goed meer kunnen uiten, kan je altijd een familielid vragen. Daarnaast kun je met seizoensproducten en restverwerking veel variëren.”
“Met de juiste kennis en creativiteit kun je vrijwel elk dieet vertalen naar een lekkere, verse maaltijd.”
- Ellen Willemsen, consultant Smaakchef
8. Hoe houd je rekening met dieetwensen en allergieën?
“Met de juiste kennis en creativiteit kun je vrijwel elk dieet vertalen naar een lekkere, verse maaltijd. IDDSI-consistente voeding is prima te bereiden met verse ingrediënten. Medewerkers kunnen hiervoor getraind worden, of je werkt samen met een externe partij.”
9. Hoe draagt vers koken bij aan duurzame zorg?
“Vers koken vermindert voedselverspilling én verpakkingsafval. Je gebruikt precies wat nodig is en restjes kunnen een tweede leven krijgen, bijvoorbeeld in soep. Zo zet je niet alleen lekkere, maar ook verantwoorde maaltijden op tafel.”
-1.png)
Tot slot: wat is jouw belangrijkste boodschap aan zorgorganisaties?
“Vers koken vraagt misschien iets meer aandacht, maar het brengt zóveel meerwaarde. Het draagt bij aan het welzijn van bewoners, verbetert de betrokkenheid van medewerkers en helpt je om duurzamer én efficiënter te werken. Het is dus niet alleen haalbaar, maar eigenlijk onmisbaar in de zorg van morgen.”
Wil je zelf ontdekken wat het uitbesteden van maaltijden voor jouw organisatie betekent? Gebruik de calculator of neem contact met Ellen op voor een offerte op maat.
Ontdek meer
Albron in de zorg
